Presentatie De kunst van het zorgen 19 oktober

Op 19 oktober zal de presentatie plaatsvinden van het boek De Kunst van het zorgen (uitgeverij Garant, Antwerpen) van drs. Karen Wuertz en prof.dr. Hans Reinders, beiden verbonden aan de Bernard Lievegoed Leerstoel aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Het boek doet verslag van een cultuurantropologische studie naar de betekenis van “verbinding” in de antroposofische zorgpraktijk. Het onderzoek dat aan de studie ten grondslag ligt, is uitgevoerd in een woonhuis van Orion, een Camphill gemeenschap in Rotterdam. In de studie worden het bijzondere karakter van antroposofische zorgverlening en de waarde hiervan voor het voetlicht geplaatst tegen de achtergrond van huidige beleidsontwikkelingen in de zorgsector. Op de studie zal in een interactieve opzet worden gereageerd vanuit verschillende invalshoeken (opleiding, onderzoek en bestuur).

Boekpresentatie De kunst van het zorgen. Studie naar antroposofische zorg voor mensen met een verstandelijke handicap door K. Wuertz en J.S. Reinders, op maandag 19 oktober, 15.00-17.00 uur, in het cultureel centrum van Orion te Rotterdam. Aanmelden per e-mail: dir.secretariaat @ orioncamphill.nl. Zie voor het programma Boekpresentatie De kunst van het zorgen.

Als je mensen in het veld van de antroposofische zorg- en hulpverlening vraagt wat de kern is van hun werk, dan valt al snel het woord “verbinding”. Uitgangspunt is de gedachte dat ieder mens de mogelijkheid heeft zichzelf te ontwikkelen. Voor mensen met een verstandelijke beperking geldt dat zij in het bijzonder zijn aangewezen op de steun van anderen om aan deze opdracht gehoor te geven, een ander moet zich met hen willen verbinden.

Hoe krijgt verbinding tussen mensen inhoud in de dagelijkse praktijk van antroposofische zorg- en hulpverlening? Het antwoord op deze vraag wordt gezocht via de methode van participerende observatie, zoals die is ontwikkeld in de culturele antropologie. Het resultaat van deze methode is niet een redenering die uitmondt in een conclusie, maar een beschrijving van een praktijk in de vorm van beelden.

Begeleiders zoeken het wezen van de cliënt om hem te steunen in het steeds beter in staat zijn op eigen armen en benen te vertrouwen, op de eigen stem te vertrouwen en op hun vermogen zich te manifesteren als huisgenoot, als ambachtsman of -vrouw en als collega. In de verbinding met de cliënt zoeken therapeuten en begeleiders de verborgen gebleven intentie, een ontwikkelingsimpuls in de vorm van een op eigen kracht uitgevoerde, doelgerichte beweging of gebaar. Een voorbeeld van zo’n gebaar is het spreken, of preciezer gezegd, het iemand aanspreken.

De begeleiders zorgen voor een veilige atmosfeer waardoor iemand tot klinken kan komen. De stem die in het middenrif vastgevroren zit, kan dan op een ontspannen ademhaling in stroming worden gebracht. Vanuit het klinken zoekt de begeleidster samen met de betrokkene naar betekenis: wat wil je ons zeggen? Samen werken zij aan het vermogen tot omvorming van spraak naar betekenisvolle taal, en zij verbaliseren de interactie van bewoners onderling. Zo maken zij een leefwereld inzichtelijk en vertrouwd. Daardoor kan taal een verbindend element worden in de omgang met anderen, en medium voor gemeenschapsvorming. Iemand gaat beter spreken, minder fluisterend of stotterend en struikelend over eigen woorden, minder bevangen door stereotype zinnen. Zijn blik zoekt tijdens het spreken de ander. De cliënt spreekt zicht uit.

Naarmate dit beter lukt kan een cliënt zich beter manifesteren en meer aanwezig zijn als mens tussen mensen. Binnen de antroposofische visie wordt dit gezien als de werkzaamheid van het eigen “wezen”. Zich oprichten en zich uitspreken zijn manieren om iets van het eigen individuele wezen tot uitdrukking te brengen. Het zijn levende beelden van verbinding en toonbeelden van het individuele Ik.

De vele voorbeelden die in het boek De kunst van het zorgen worden beschreven laten zien dat individuele vermogens van cliënten tot ontwikkeling komen dankzij een heel persoonlijke verbinding in de zorgrelatie. Dat is de essentie van De kunst van het zorgen in antroposofische zin.