vrijdag 13 november 2009

De Digitale Verbreding, uitgave 12, van 13 november 2009

.
De inhoud van deze nieuwe, twaalfde uitgave van De Digitale Verbreding is weer zo rijk in verscheidenheid, dat het moeilijk is die in duidelijke rubrieken te vangen. Dit keer hebben we het op de onderstaande manier gedaan. Kies eruit wat u interesseert, klik op het betreffende item, en u komt automatisch daar terecht.

Met de knop ‘Een pagina teruggaan’ in uw browser komt u weer hier terug bij het overzicht, of klik op de titel helemaal bovenaan ‘De Digitale Verbreding, online tijdschrift van de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Zorgaanbieders’, dat werkt ook. Maar u kunt tevens de labels onderaan elk bericht gebruiken om te kiezen, evenals het ‘Blogarchief’ of de ‘Labels’ hiernaast in de rechterkolom. Er zijn vele manieren om digitaal daar te komen waar u wezen wilt.

Aankondigingen NVAZ

Algemene Ledenvergadering NVAZ op 24 november 2009
Instellen Platform Onderzoek NVAZ

Actuele inhoudelijke berichten

Mexicaanse griep, Nieuwe Influenza A (H1N1) en vaccineren
Vaccineren of niet? Antroposofische gezichtspunten, door Madeleen Winkler

Symposium 2009 Lectoraat Antroposofische Gezondheidszorg: professionele individugeoriënteerde gezondheidszorg
Welke vaardigheden en innovaties moeten ontwikkeld worden? Praktijkonderzoek in de antroposofische gezondheidszorg 2009

Individuele bijdragen

Column ‘Wat kunnen “calculerende ouders” voor de instelling betekenen?’, door Huib van den Doel
Herfstconferentie ‘Fakkeldragers in de 21 eeuw’, door Stasja van Suchtelen
Recensie ‘De kunst van het zorgen’, door Huib van den Doel
Recensie ‘Nieuwe idealist v/m’, door Huib van den Doel

Berichten uit het veld

Afscheid van Yvon ten Brummelhuis als bestuurder van Zonnehuizen
BTW-heffing op CAM-geneeswijzen van de baan
Pleidooien voor antroposofica
Werk werkt bij de Raphaëlstichting
Buitenprojecten van de Raphaëlstichting

Nieuwe en vernieuwde publicaties

Nieuw boek met uitgebreide informatie over uitwendige therapieën
Drie interviews met antroposofische medici
Nieuwe vijfde herziene druk ‘Ontwikkelingsstoornissen bij kinderen’

Door NVAZ geselecteerd strategisch nieuws, periode 3 oktober - 4 november 2009

Antroposofische (en complementaire) zorg
Algemeen nieuws
Preventie / epidemiologie
Eerstelijnszorg
Instellingen
Ouderenzorg, verpleeg- en verzorgingshuizen
Gehandicaptenzorg en GGZ
Internationaal
Ter lering en vermaak

Algemene Ledenvergadering NVAZ op 24 november 2009

.
Zoals eerder aangekondigd wordt een eerste Algemene Ledenvergadering belegd op dinsdag 24 november 2009. De uitnodiging met agenda en bijlagen is per post en per mail op 11 november aan de leden NVAZ verzonden.

In de uitnodiging is het belang onderstreept dat zoveel mogelijk leden vertegenwoordigd zijn. In de vergadering zullen onder meer de leden worden gevraagd zich uit te spreken over de gewenste speerpunten van beleid voor de toekomstige NVAZ.

Daarnaast zal er een presentatie worden gegeven over de betekenis van de Bernard Lievegoed Leerstoel voor ethische aspecten van zorg- en hulpverlening vanuit de antroposofie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, als opmaat voor de in 2010 te voeren discussie over een mogelijk vervolg van de Leerstoel na afloop van de termijn per 1 september 2010.

Instellen Platform Onderzoek NVAZ

.
Zoals eerder bericht zijn in wisselwerking tussen bestuur en ledenraad NVAZ drie kernthema’s geformuleerd waarop de aandacht binnen de vereniging met name zal worden gericht, te weten Communicatie, Onderzoek en Kwaliteit.

Op 9 september is in het bestuur over het thema onderzoek gesproken, mede naar aanleiding van een uitgebreide inventarisatie van alle activiteiten op gebied van onderzoek die in het veld van de NVAZ gaande zijn. Tevens is gesproken over de wijze waarop onderzoeksactiviteiten in NVAZ-verband het beste kunnen worden gebundeld, er van uitgaande dat dit in een behoefte voorziet.

Uit deze bespreking zijn de volgende conclusies naar voren gekomen:
Er gebeurt zeer veel op gebied van onderzoek bij leden van de NVAZ. Er wordt zeker een meerwaarde verwacht wanneer dit op een geschikte wijze wordt gebundeld. Hierdoor kan een goed en actueel overzicht van activiteiten ontstaan, kan overlapping worden voorkomen en optimale aansluiting worden bevorderd.
Hiertoe wordt een Platform Onderzoek in het leven geroepen. Wezenlijk hierbij is dat het vorm krijgt als forum, dus niet zoals in de vroegere constellatie als mandaatgroep. Dit houdt mede verband met het gegeven dat in deze tijd bij de leden de nodige expertise en deskundigheid aanwezig is om onder eigen regie en verantwoordelijkheid onderzoeksactiviteiten te ontplooien.
Binnen het bestuur is ervoor gekozen dat bestuursleden van de NVAZ zich als portefeuillehouder (niet als mandaathouder) met een kernthema verbinden. Voor het thema Onderzoek was dit dhr. Hanno Niemeijer. Nu hij met ingang van 9 september zijn bestuurslidmaatschap heeft neergelegd is de portefeuille Onderzoek in het bestuur (nog) vacant.

Aan dhr. Piet Keesmaat is de vraag gesteld om het Platform Onderzoek voor te zitten. Het Platform zal worden samengesteld met vertegenwoordigers van de verschillende sectoren, van het Lectoraat Hogeschool Leiden, vanuit de Bernard Lievegoed Leerstoel aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en vanuit het secretariaat NVAZ. Het voornemen om op het verenigingssecretariaat een beleidssecretaris onderzoek aan te stellen wordt losgelaten.
Het Platform wordt ingesteld voor een periode van een jaar, waarna zal worden geëvalueerd.

Het bovenstaande is op 10 november 2009 per brief aan alle leden van de NVAZ kenbaar gemaakt, met het verzoek om onderzoeksactiviteiten die nog niet in de meegestuurde inventarisatie zijn opgenomen te melden.

Mexicaanse griep, Nieuwe Influenza A (H1N1) en vaccineren

.
Mexicaanse griep, zoals Nieuwe Influenza A (H1N1) in Nederland hardnekkig genoemd blijft worden, krijgt momenteel bijzonder veel aandacht in de media, nu de tijd van daadwerkelijk vaccineren is aangebroken. Het lijkt wel een media-bombardement. De ongerustheid onder de Nederlandse bevolking is groot, zo blijkt ook uit de vragen die het secretariaat van de NVAZ bereiken. De meningen die men te horen krijgt over het al of niet vaccineren zijn heel verdeeld, waarbij opvalt dat die meningen voor een aanzienlijk deel niet door de wetenschap worden onderschreven.

Op de homepage van de NVAZ staat onder ‘Actueel’ een korte verwijzing, betiteld ‘Vaccineren bij kinderen en volwassenen’. De tekst luidt aldus:

‘Vaccineren is niet verplicht. Er spreekt veel voor om het wel te doen. Maar er kunnen ook redenen zijn om hiervan af te zien. Om voor uzelf, of als ouders voor uw kind een weloverwogen besluit te kunnen nemen, treft u hier een aantal antroposofische gezichtspunten aan.

Antroposofisch huisarts en consultatiebureau-arts Madeleen Winkler heeft over dit onderwerp een themabijdrage geschreven, die is gepubliceerd op de website van de Antroposofische Vereniging in Nederland. Deze link leidt u verder.’

Maar er is op internet meer hierover te vinden op websites van antroposofische gezondheidszorginstellingen. Zo schrijft de NVAA, de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Artsen, op haar Actueel-pagina over ‘Nieuwe Influenza A (H1N1), voorheen Mexicaanse griep’:

Jaarlijks overlijden er in Nederland 200-1000 mensen aan een of andere vorm van griep. Toch zijn de meeste mensen goed in staat om met hun eigen gezondmakende krachten een griep te overwinnen. Zo ook bij dit griepvirus, dat meestal slechts milde griepsverschijnselen laat zien. Koorts maakt dat het afweersysteem actiever werkt. De behandeling van de nieuwe Influenza A (H1N1)-griep is als bij gewone griep, al wordt in sommige situaties een antiviraal middel (oseltamivir) door de overheid geadviseerd om complicaties bij risicogroepen te voorkomen. Inmiddels is er een vaccin tegen nieuwe Infuenza A griep. Het gewone griepvaccin helpt hier niet tegen, zodat er twee verschillende vaccins worden gegeven.

Antroposofische visie

Een goede remedie om ziekten zoals griep te voorkomen is in het algemeen te zorgen voor een gezonde weerstand. Die verkrijg je door gezond te leven: gevarieerd en vers eten, voldoende buiten komen en bewegen en voldoende slapen. Tevens door het vermijden van (ongezonde) zaken zoals teveel stress, verstoringen van het slaapritme, intellectuele overbelasting, teveel koffie en alcohol en ongezonde voeding. Een feit is dat intensieve veehouderij zoveel stress meebrengt voor dieren dat hun weerstand lager is. De hypothese is dat bij deze dieren daardoor makkelijker gevaarlijke griepvirussen kunnen ontstaan. Eet dus beperkt vlees en dan liefst van biologische (-dynamische) kwaliteit. Die dieren hebben een dierwaardig bestaan geleid.

Vitaliteit en gezondheid zijn dynamische kwaliteiten en moeten dagelijks verzorgd worden.

Bij griep zijn er antroposofische middelen die de genezing ondersteunen. Raadpleeg hiervoor een antroposofisch arts. Er zijn er geen redenen om aan te nemen dat de gewoonlijk gehanteerde antroposofische therapieën nu niet werkzaam zouden zijn.

Meer lezen over antroposofie en vaccineren? [dit is een link naar een pdf-document van de door Madeleen Winkler geschreven tekst, red.]

Angst is een slechte leermeester

De angst heerst dat het virus zich zal veranderen in een agressievere soort. De angst is ook, dat er weer een zwaar griepvirus komt dat over de gehele wereld toe zal slaan. Angst maakt mensen bevattelijker voor ziekte. Misschien moeten we ons zelfs afvragen of angst momenteel niet de grootste ziekte is. Een belangrijke bescherming is met vertrouwen gezond leven. Naast natuurlijk de gewone hygiëne zoals zakdoek voor je mond bij hoesten, snuiten in een papieren zakdoek die je daarna weggooit.

Reisadvies WHO

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn er wereldwijd veel mensen besmet geraakt met nieuwe Influenza A virus (H1N1); hiervan is een deel overleden. Het virus is in meer dan 74 landen geconstateerd. In Nederland zijn nu meer dan 300 gevallen bekend waarvoor opname nodig was, 10 mensen zijn overleden (klik hier voor laatste info).

De WHO beveelt geen reisbeperkingen aan. Mensen die ziek zijn wordt wel aangeraden reisplannen uit te stellen. Terugkerende reizigers die ziek worden moeten zich melden bij hun arts.

Meer informatie

Meer informatie over Nieuwe Influenza A (H1N1) is te vinden op de website: Vraag en antwoord (RIVM). Over het HPV vaccin leest u hier.


Update 17 november:

Jan Saal van het Centrum Sociale Gezondheidszorg (www.gezichtspunten.nl) maakt ons attent op de brochure die hier verschenen is over ‘Inenten. Waarom wel? Waarom niet?’ door Madeleen Winkler en Pieter Meester:

‘Waarom zou je je kind laten inenten en wanneer? Door teveel preventie kan een kind gezondmakende kinderziektes niet doormaken. Door te weinig preventie kan een kind onnodig blootgesteld worden aan ziektes die zelfs levensbedreigend kunnen zijn. Tegen welke ziektes word je eigenlijk ingeënt? Wat zijn de risico’s? En wat is verstandig om te doen?

In deze brochure wordt op een heldere manier een reeks van feiten en overwegingen gegeven op basis waarvan u tot een bewuste keuze kunt komen. Naast vaccinatie tegen kinderziektes wordt ook een aantal andere vaccinaties besproken en vanuit antroposofisch gezichtspunt benaderd.

Prijs € 3,00’

Vaccineren of niet? Antroposofische gezichtspunten, door Madeleen Winkler

.
Vanwege de actualiteit en het belang van het onderwerp, laten we de genoemde, door Madeleen Winkler geschreven tekst hier in zijn geheel volgen.

Vaccineren of niet?

Antroposofische gezichtspunten

Vaccineren is niet verplicht. Er spreekt veel voor om het wel te doen. Maar er kunnen ook redenen zijn om hiervan af te zien. Om voor uzelf of als ouders voor uw kind een weloverwogen besluit te kunnen nemen treft u op deze website een aantal gezichtspunten aan.

Kinderen

Onze meest menselijke eigenschap is het vermogen tot ontwikkeling. Een ontwikkeling die voorbij de grenzen van geboorte en dood gaat. In de loop van hun kinderjaren leren kinderen lopen, spreken en denken. Maar niet alleen dat. Ze ontwikkelen lichamelijke afweer, hun immuunsysteem, tegen ongewenste stoffen en invloeden van buiten. Dat gebeurt door verkoudheden, maar ook door klassieke kinderziektes zoals bof, mazelen, rode hond en kinkhoest. Van nature heeft ieder mens de aanleg om die ziektes door te maken. Kijk je vanuit het gezichtspunt van karma en reïncarnatie dan is dat een mogelijkheid om een eenzijdige aanleg te vereffenen en meer mens te worden.(1)

Door onder begeleiding een ziekte goed door te maken kan het lichaam van een kind iets ‘leren’. Niet alleen ontwikkelt het immuunsysteem zich, ook de levenservaringen die we opdoen dragen bij aan onze ontwikkeling. Bij kinderen die gevaccineerd zijn, kan men extra aandacht in de opvoeding besteden aan zulke ontwikkelingsmogelijkheden. Dan kunnen ze toch iets leren van wat zij zich anders eigen zouden maken door de ziekte door te maken.

Vanuit het Rijksvaccinatieprogamma (RVP) worden aan zuigelingen vaccinaties aangeboden ter voorkoming van een aantal ziektes die ernstige complicaties kunnen hebben. Bij sommige ziektes is die kans klein tot zeer klein. Daarbij dient zich tevens de vraag aan of je door te vaccineren ook een kans kunt mislopen. Alleen de ouders kunnen uiteindelijk beslissen welk risico of kans zij voor hun kind passend vinden.

Vanuit het oogpunt van de volksgezondheid is er het streven naar honderd procent vaccinatiegraad voor alle kinderen. Hierbij spelen ook economische motieven een rol. Het is immers goedkoper alle kinderen te vaccineren dan één kind met complicaties levenslang te verzorgen. Hoe minder kinderen er ziek zijn, hoe minder arbeidsverzuim er van hun ouders is.

Bij onderzoek vinden voorstanders van vaccinatie geen of weinig bijwerkingen. Tegenstanders menen heel veel ongewenste bijwerkingen te zien (www.nvkp.nl). Zie voor de risico’s op complicaties van de verschillende ziektes waartegen wordt gevaccineerd www.rivm.nl/rvp/. Voor risicoafweging per ziekte verwijzen we naar de brochure Kinderziektes en inenten (www.gezichtspunten.nl).

Over consequenties van vaccineren op de lange termijn is eigenlijk niet veel onderzoek bekend. Kinderen die niet gevaccineerd waren tegen bof, mazelen en rode hond, bleken minder vaak allergie te ontwikkelen.(2) Mensen met kanker bleken minder kinderziektes met hoge koorts te hebben doorgemaakt.(3) Klassieke kinderziektes als bof, mazelen en rode hond leveren levenslange immuniteit op. Of dat na vaccinatie ook zo is, is nog een open vraag. Na vaccinatie wordt bij één tot drie procent van de gevaccineerden geen antistoffen gevonden.

Als u uw kind de mogelijkheid wilt laten om de klassieke kinderziektes door te maken, zoekt u dan voordat uw kind ziek wordt de begeleiding door een antroposofisch, of andere complementair werkend arts (voor adressen zie www.nvaz.nl). Ook bij vaccinatie kan de begeleiding door een arts het verwerken van de vaccinatie ondersteunen.

Wanneer een kind ouder is geworden en het huis uitgaat, is het niet langer ‘kind’ meer. Het organisme wordt dan minder bevattelijk, maar ook minder soepel. Klassieke kinderziektes verlopen daarom ook ernstiger op oudere leeftijd. U kunt een BMR-vaccinatie heroverwegen als uw kind bijvoorbeeld met 16 jaar de ziektes nog niet heeft doorgemaakt.

Laat alle ouders of opvoeders de bij hun passende beslissing nemen hoe zij de ontwikkeling van het immuunsysteem van hun kind willen laten verlopen. Door hun kind ziektes te laten doormaken of door te vaccineren met aanvullende aandachtspunten bij de opvoeding.

Volwassenen

In 2009 werd de wereld opgeschrikt door het optreden van een nieuw griepvirus, eerst varkensgriep, toen Mexicaanse griep en uiteindelijk H1N1virus geheten. Het kwam bij varkens voor, maar die kunnen mensen niet besmetten. Mexico had wel de primeur, maar het dook wereldwijd op. Aanvankelijk vreesde men een ernstig verlopend ziektebeeld, maar al ras bleek het een mild griepbeeld te laten zien. Zoals bij alle griep kan het heftig verlopen bij mensen die al een ernstige aandoening hebben. Dat leidt jaarlijks tot sterfgevallen. De vrees dat een groot percentage van de bevolking tegelijk ziek zal worden met alle economische schade van dien heeft een groot enthousiasme gewekt om veel mensen tegen dit virus in te enten.

Moet u zich nu wel of niet in laten enten tegen griep in het algemeen en tegen H1N1 in het bijzonder?

Wat gebeurt er als we griep krijgen? We worden algemeen niet lekker en snotterig, hoesten, krijgen spierpijnen en koorts. We worden dus wat wateriger en wat warmer. Wateriger wordt het lichaam altijd als het groeit of herstelt. Denk maar aan kleine kinderen in de groei die een veel sappiger indruk maken als oude mensen met een meer rimpelige huid. Ook na een verwonding of bij een ontsteking zien we meer weefselvocht. Herstel, groei en vitaliteit gaan dus altijd gepaard met wateriger worden.

Iedereen heeft zijn eigen basale lichaamstemperatuur. Wanneer ons immuunsysteem nu actief reageert op virussen van buiten dan drukken we onze eigen individuele stempel krachtig in het lichaam door koorts, dus meer warmte, te ontwikkelen. De temperatuursstijging maakt dat we meer en sneller antistoffen kunnen vormen tegen alles wat niet eigen is zoals virussen en bacteriën.

Zo maken we het lichaam weer meer van onszelf. Tijdens het herstel voelen veel mensen dat ook zo: ‘heerlijk, na de pijn, weer lekker in mijn eigen lijf zitten’. We hebben weer zin om dingen op te pakken, eventueel te veranderen. Vol goede moed stappen we weer het leven in. Hoe meer dit proces zijn natuurlijk beloop heeft kunnen hebben, hoe frisser het verloopt. Soms volgt er eerst nog een periode van ‘postvirale’ vermoeidheid. Juist door het krachtig met de eigen individualiteit ingrijpen in de lichamelijke processen, de koorts, niet te onderdrukken wordt dat voorkomen.

Aan mensen boven de 60 wordt griepvaccinatie aangeboden. Is het dan gevaarlijker als je ouder wordt? In principe niet. Dat is afhankelijk van of men ook aan andere aandoeningen lijdt, zoals asthma, COPD, diabetes of een verminderde afweer heeft bijvoorbeeld door medicatie of chemotherapie. Hoewel er ook vormen van kanker beschreven zijn die spontaan genazen toen de patiënt een heftige koortsende ontsteking doormaakte.

Heel oude mensen gingen vroeger dood aan wat ‘the old man’s friend’ werd genoemd: een longontsteking bij een griep. Ze werden steeds suffer en gleden weg in de dood, een milde dood.

Veel mensen krijgen van hun huisarts een oproep voor vaccinatie tegen ‘de griep’. Zij kunnen zelf overwegen hoe hun gezondheidstoestand is en of vaccinatie voor hen wel of niet aan de orde is. Van het nieuwe H1N1vaccin zijn zeker bijwerkingen te verwachten. Vaccinaties zijn in Nederland niet verplicht.

Om economische redenen en om verspreiding van griepvirus te voorkomen worden ook vaccinaties aangeboden aan werkers in de gezondheidszorg, in het onderwijs en ook door grote bedrijven.

Madeleen Winkler, huisarts, CB arts


Verder lezen:
(1) Rudolf Steiner Die Offenbarungen des Karma, GA 120, 27 05 1910
(2) Parcifalstudie: Floistrup, Schwarz e.a., J Allergy and Clinical Immunology, vol.117, nr 1, January 2006, Allergic disease and sensitation in Steiner School children.
(2) H. Albonico et al: Febrile infectious childhood diseases in the history of cancer patients and matched controls (Medical Hypothesis 51, 1988, blz 315-320).
Zie ook: Pauline Bom en Machteld Huber, ‘Groeiwijzer van nul tot één jaar’.

Symposium 2009 Lectoraat Antroposofische Gezondheidszorg: professionele individugeoriënteerde gezondheidszorg

.
Zoals in de vorige Digitale Verbreding al aangekondigd, houdt het Lectoraat Antroposofische Gezondheidszorg te Leiden op 18 december zijn jaarlijkse symposium. Het begint om 9.00 uur en duurt tot 17.30 uur. Dit symposium 2009 heeft als titel ‘Op weg naar een professionele individugeoriënteerde gezondheidszorg! Welke vaardigheden en innovaties moeten ontwikkeld worden? Praktijkonderzoek in de Antroposofische Gezondheidszorg 2009’.

Het staat dit jaar het in het teken van de opkomst van individugeoriënteerde gezondheidszorg en het praktijkonderzoek in de antroposofische gezondheidszorg. Professionals geven lezingen en er worden verschillende workshops gegeven waar u aan kunt deelnemen.

Meer informatie en het programma is hier te vinden. Men dient zich wel voor dit symposium aan te melden. Dit kan tot 30 november via lectoraat.ag@hsleiden.nl. Er is een beperkt aantal plaatsen beschikbaar, dus wees er snel bij. U ontvangt een bevestiging van uw inschrijving per e-mail.

Welke vaardigheden en innovaties moeten ontwikkeld worden? Praktijkonderzoek in de antroposofische gezondheidszorg 2009

.
Over de inhoud van het symposium heeft het Lectoraat Antroposofische Gezondheidszorg de volgende tekst geschreven:
Welke vaardigheden en innovaties moeten ontwikkeld worden? Praktijkonderzoek in de antroposofische gezondheidszorg 2009

In de wisselwerking tussen de patiënt (klantvraag), de behandelaar (zorgaanbieder), en de maatschappelijke partijen (overheid, zorgverzekeraars, etcetera) ontwikkelt zich de inhoud en vorm van de gezondheidszorg. Eén van de actuele ontwikkelingen die naar verwachting in toenemende mate de inhoud en vorm van de gezondheidszorg fundamenteel beïnvloedt en nog verder zal gaan beïnvloeden is de opkomst van de individugeoriënteerde zorg. En dat betreft alle beroepsgroepen en organisaties in de gezondheidszorg.

Zo is al enkele jaren geleden binnen het overheidsbeleid de overgang van aanbodgestuurde naar vraaggestuurde zorg ingezet. De cliënten koepel NPCF heeft recent een ‘zeven-rechten plan’* opgesteld, waarbinnen onder meer het recht op keuzevrijheid van therapieën opgeëist wordt. Inmiddels is het kabinet akkoord gegaan met de nieuwe Wet Cliënt en Kwaliteit, waarmee de patiënt een sterkere positie ten opzichte van de zorgaanbieder krijgt. In de praktijk neemt de patiënt in toenemende mate de rol op zich van de competente patiënt die zelf wil sturen in zijn begeleidings- of therapieproces. Hij gebruikt hierbij de hulpverlening actief als deel van zijn oplossingsstrategie. De hulpverlener levert een bijdrage op maat aan dit proces van de patiënt.

De reactie van de zorgaanbieders op deze oriëntatie op de individuele patiënt zien we onder meer in het toenemende gebruik van termen als mensgerichte zorg (Stichting Planetree Nederland), ‘hostmanship’ (dienstverlening vanuit het perspectief van de klant), en ‘magneetziekenhuizen’ (onder meer: zorg die afgestemd is op de unieke behoeften van de cliënt) binnen het beleid van zorginstellingen.

Tenslotte zien we ook dat er in de wetenschap steeds meer aandacht voor het thema is. In The Lancet werd recent een reeks publicaties gewijd aan de vraag hoe de resultaten van groepsgericht onderzoek toegepast kunnen worden voor het individu. De term ‘Personalized Medicine’ levert al 148.000.000 hits op Google op. Binnen deze benadering wordt gestreefd naar een individualisering van therapieën op basis van genotypische en fenotypische informatie, om al doende tot een hogere effectiviteit van verschillende behandelingen te komen. En in Duitsland zien wij, na de ontwikkeling van richtlijnen en protocollen in het kader van Evidence Based Medicine, de ‘Individualmedizin’ als volgende stap in de ontwikkeling van de gezondheidszorg optreden.

Vanuit diverse wetenschapsgebieden als bijvoorbeeld de systeembiologie, waarin de complexiteit van bijvoorbeeld het menselijke organisme centraal wordt gesteld, wordt gezocht naar individugeoriënteerde diagnostiek en behandeling, in gevallen waar de groepsgerichte aanpak tekort schiet. In het psychotherapieonderzoek wordt internationaal veel aandacht besteed aan het ontwikkelen van monitoringsinstrumenten voor het monitoren van ‘individual patient progress’. Zorgverzekeraars hanteren toenemend formules waarin de klantwaardering voor zorgaanbod centraal staat.

In dit symposium staan drie vragen centraal:
1. Welke professionele vaardigheden moeten hedendaagse en toekomstige gezondheidszorgwerkers en welke gezondheidszorginnovaties moeten zorgaanbieders en zorgverzekeraars ontwikkelen om professioneel, dat wil zeggen methodisch, effectief en met kwaliteit, (ook) individugeoriënteerd te kunnen behandelen en begeleiden?
2. Wat is de bijdrage van de antroposofische gezondheidszorg aan de ontwikkeling van een professionele individugeoriënteerde gezondheidszorg?
3. Wat is de stand van zaken in het praktijkonderzoek in de antroposofische gezondheidszorg in Nederland?

* (1) Recht op bereikbare en beschikbare zorg, (2) recht op keuze en keuze-informatie, (3) het recht op kwaliteit en veiligheid, (4) het recht op informatie, toestemming, dossiervorming en privacy, (5) het recht op afstemming tussen zorgverleners, (6) het recht op een effectieve laagdrempelige klacht- en geschillenbeslechting, en (7) het recht op medezeggenschap en goed bestuur.

Column ‘Wat kunnen “calculerende ouders” voor de instelling betekenen?’ door Huib van den Doel

.
In mijn praktijk vanuit de Stichting Hoofd-Hart-Handen heb ik de laatste tijd veel te maken gehad met `calculerende ouders’, die een kind of pupil hebben met een persoonsgebonden budget (PGB), dat in een instelling is geplaatst. Dit type ouders treedt ook op in instellingen zonder dat er sprake is van een PGB, als de indruk bestaat dat het vermeende `grote geld’ dat overheid voor hun kind aan de instelling betaalt, niet ten goede komt aan het kind zelf.

Deze ouders vragen mij dan om advies en hulp, wat mij in grote verlegenheid brengt, want ik zie het enigszins anders. Laat ik vooropstellen dat ik ervan overtuigd ben dat gehandicapt leven zin heeft, ook al zal ik volmondig toegeven dat het krijgen en het hebben van een gehandicapt kind voor een ouder een grote ramp is. Ik zou mij moeten schamen als ik vanuit mijn spirituele visie op de zin van ieder leven, het krijgen van een dergelijk kind als een cadeautje zou moeten aanprijzen. Toen ik zorgdirecteur was van de Willem van den Bergh-Stichting in Noordwijk, bemoeide ik me graag met sterfgevallen en begrafenissen van cliënten die bijna elke week voorkwamen. Ik praatte dan met de familieleden: vaak fantastische ouders. Maar een enkeling was gekomen omdat er – in de `rijke’ tijd van toen – wellicht iets te erven viel, nadat zij jarenlang de bezoekkosten (if any) hadden gedeclareerd bij de budgethouder van het veelal ernstig gehandicapte familielid. De medebewoners van de gestorvene echter toonden verbondenheid en leden sterk onder het verlies. Ik probeerde in een gesprek met de familie wel eens uit te leggen wat de geweldige bijdrage geweest was die de overleden cliënt aan de eigen woonomgeving en aan de samenleving had geleverd; er waren er die daarover hun schouders ophaalden en vonden het een goede zaak dat de dood nu een einde had gemaakt aan dit in hun ogen mislukte leven.

Maar er zijn ook cliënten van wat men vroeger `van hoog niveau’ noemde, een aanduiding van de cognitieve vermogens en de daarbij aangeleerde manieren en maniertjes; soms zijn deze afkomstig uit hetzelfde niveau: goed gebekte ouders, die uit het leven het beste slepen wat er te halen is. Hier is niets mis mee, want ook ik probeer dat: het goede recht van ieder mens. Jezus zei immers: `heb uw naaste lief als uzelf’, wat impliceert dat je ook jezelf lief moet hebben.

Er doet zich daarbij echter één probleem voor: je leeft in een omgeving met mensen die naar hetzelfde streven. En wat de een krijgt, moet de ander soms missen. Daarom heeft het onderwijs, als het goed is, sociaal besef bijgebracht. Vroeger spraak Van Kemenade over `sociale bewustwording’, maar daarmee bedoelde hij iets anders. Mij gaat het erom, te letten op het feit dat je in een samenleving leeft waar meer mensen dan jij alleen rechten hebben, waarvoor je soms iets moet inleveren.

Sommige ouders kunnen daar niet bij, want zij hebben dan de neiging om – onbewust – hun frustraties over de handicap van hun zoon of dochter om te zetten in spervuur jegens de instelling waar het kind een liefdevol onderkomen heeft gevonden omdat de vader of moeder het niet meer aankon. `Hoeveel geld krijgt die instelling voor mijn dochter? Komt dat allemaal wel ten goede aan mijn kind? Hoeveel uren begeleiding krijgt hij/zij per week? Vast veel minder dan waarvoor betaald wordt?’

Die arme directeuren van zulke instellingen, die toch al niet weten waar ze het zoeken moeten met al die bezuinigingen en steeds veranderende wet- en regelgeving, mogen dan ook nog per geval gaan verdedigen hoe hun uitgavenpatroon in elkaar zit. Vanwege de bezuinigingen hebben zij ook geen mensen (meer) in dienst die deze discussies voeren. Het doet me denken aan die garage, waar een bord aan de muur hing met de tekst `Klachten kunnen we niet aannemen wegens personeelsgebrek’. Dat is een lachwekkend beeld, maar niet geheel bezijden de waarheid.

Die ouders zitten er ook niet helemaal naast. Het is een goede zaak dat door de instelling duidelijk gemaakt wordt welk geld er aan iedere cliënt wordt besteed. Dat is soms een individuele uitgave, soms een bedrag voor de groep waarin het kind of de pupil zich bevindt. Ook is er nu, behalve een persoonsgebonden budget, een zorgzwaartepakket (zzp), waaruit ook kan blijken wat die cliënt `opbrengt’. Natuurlijk moet er tussen de uitgaven en inkomsten een evenwicht zijn, maar men moet goed begrijpen dat er aanzienlijke overheadkosten zijn (die niets te maken hebben met de auto van de directeur), en dat je niet alles wat er gebeurt in de instelling, per cliënt kunt uitrekenen.

Want er is geen sprake van een eenrichtingverkeer. Een gehandicapte is nooit geestelijk gehandicapt, want zijn geest is eeuwig (vanuit de geestelijke wereld gekomen, en teruggaand naar de geestelijke wereld) en onbeschadigd. Hij is `slechts’ verstandelijk beperkt. Hij heeft een `karwei’ op aarde. Bij de vervulling van dit karwei moet hij geholpen worden door... medewerkers, die ook een `karwei’ hebben. Ze helpen dus elkaar.

Er kan dus nooit sprake zijn van een eenzijdig zorgproduct dat aan de cliënt wordt gegeven. De medewerker is zelf onderdeel van het zorgproduct. Vanuit die wederkerigheidsgedachte geeft de cliënt ook aan de medewerker zorg. In mijn praktijk in zorginstellingen heb ik daarvan tal van voorbeelden voor ogen gezien en heb ik er ook zelf van geprofiteerd.

Je hebt dus te maken met een leefgemeenschap waarin een zekere mate van solidariteit behoort te gelden. Het is zou te `bejammeren’ zijn als een antroposofisch geïnspireerde instelling wordt benaderd als ware het een Supermarkt die twee flessen te weinig melk heeft geleverd voor de gepresenteerde rekening. Dit is in strijd met twee antroposofisch geïnspireerde principes: a) De onderlinge solidariteit, en b) Het principe van de wederkerigheid in de relatie tussen medewerker en cliënt.

Vanuit dit uitgangspunt kan de directeur gerust tijd vrij maken om met de ouders te spreken. De ouders, de instelling en hijzelf zullen er rijker van worden.

Huib van den Doel

Herfstconferentie ‘Fakkeldragers in de 21 eeuw’


Ik wil een ieder mens
vanuit de kosmische geest ontsteken
dat hij een vlam zal worden
en vurig de essentie van zijn wezen zal ontplooien.


Deze tekst van Rudolf Steiner was de conferentiespreuk en werd iedere ochtend bij het aansteken van de fakkel, buiten op het plein, voorgedragen. Ook zongen we deze spreuk, waarvoor Christa Bos muziek heeft gemaakt. Het zou een vernieuwde Herfstconferentie 2009 worden, in Zonnehuizen te Zeist op 22, 23 en 24 oktober.

De tweede conferentiedag was namelijk ongepland; geen vastomlijnde workshops maar ruimte die we met elkaar in gingen vullen. Daar zaten we dan in een cirkel. In het midden lag een grote stapel papier en een stift. De oproep was eenvoudig, maar niet makkelijk:

‘Wie zijn de fakkeldragers in de zorg? Dat zijn wij, zoals we hier zitten. We kunnen wel wachten en achterover zitten totdat iemand anders naar voren stapt om ons te inspireren. Maar vandaag doen we het zelf, met elkaar. Identificeer thema’s waar je passie en verantwoordelijkheid voor voelt.’

En hier ontstonden 35 thema’s die vorm kregen in workshops. Een greep eruit: ouderenzorg, autisme, familieopstellingen in de zorg, gezond werken, gezond blijven, innerlijke ontwikkeling en professionele ontwikkeling. En dan aan de slag: waar wil ik heen, waar kan ik wat leren of bijdragen?

Direct na afloop werd een verslag gemaakt van de themabijeenkomst en zaterdagmorgen al had iedereen een bundel in de hand met verslagen, namen en mailadressen. Woorden die bij mij zijn blijven hangen zijn verbinding en verantwoordelijkheid.

Fakkeldrager willen we zijn als we ons verbonden voelen met de anderen om ons heen.
Het is een hele mooie en waardevolle conferentie geweest en voor diegene die nieuwsgierig zijn geworden naar de thema’s: het verslag van de conferentie is te verkrijgen bij Raoul Groults.

Stasja van Suchtelen

Recensie ‘De kunst van het zorgen’, door Huib van den Doel


Het boek van Karen Wuertz & Hans Reinders: De kunst van het zorgen, is een publicatie in het kader van de Bernard Lievegoed Leerstoel, die uitgaat van de NVAZ. De publicatie is tot stand gekomen met een subsidie van het Bernard Lievegoedfonds (weer iets heel anders).

Naast de in de antroposofische zorg vertrouwde begrippen als ‘wederkerigheid’ en ‘lotsverbondenheid’ wordt in deze publicatie het begrip ‘verbinding’ geïntroduceerd. Aangegeven wordt hoe de verbinding tussen een gehandicapte en een ogenschijnlijk niet-gehandicapte (een medewerker dus) in de praktijk van alledag tot stand kan komen. De ondertitel waarin gerept wordt van ‘zorg voor mensen met een verstandelijke beperking’ suggereert nog het niveauverschil tussen hulpverlener en hulpvrager, terwijl juist de aangeprezen verbinding dit onderscheid zou moeten opheffen. Maar ja, dat is een moeilijke voor niet-insiders.

Naast een theoretische inleiding, waarin de toe-eigening van de antroposofische visie wordt onderbouwd – op zichzelf een leerzaam deel waarin de discussies en de rapporten in de laatste decennia over dit onderwerp worden samengevat – volgt een praktisch deel, waarin concreet uit de doeken gedaan wordt hoe het werkt. Mevrouw Lydia Helwig, directeur van ’s Heeren Loo, was jaloers op de manier waarop de ‘zorg voor...’ in de antroposofische sector gestalte krijgt. Hierbij wordt overigens ook en vooral gebruik gemaakt van de in de niet-antroposofische zorg bekende technieken van lichaamstaal, waarmee je soms muren kunt slechten. Bijzonder goed om op deze manier weer eens ‘bij de les’ te worden gebracht. Aanbevolen voor alle studenten in de heilpedagogie en sociaaltherapie (misschien moeten deze termen ook eens op de schop genomen worden).

Uitgegeven bij Garant, Antwerpen/Apeldoorn. ISBN 978-90-441-2524-5

Recensie ‘Nieuwe idealist v/m’, door Huib van den Doel

.
Recent kwam een boek van een voor de NVAZ verloren zoon op ons bureau terecht. Het is van Bob Pluijter van Antroz, die het samen met ‘onze’ organisatiedeskundige en consultant Ferd van Koolwijk geschreven heeft. Het kindje heet ‘Nieuwe idealist v/m’. Dus voor ons antroposofen om van te smullen, want wij zijn erg goed in het nemen van nieuwe initiatieven, en komen dan in de eerste fase van het tot ontwikkeling brengen van iets nieuws goed uit verf. In de verdere fasen zoals de ‘consolidatiefase’ hebben we het veel moeilijker, maar daarvoor zijn er ook helpers in voorraad. Ferd heeft ons al veel geleerd op het gebied van bekende valkuilen voor het antroposofisch management, en het is goed om eens een schets te zien hoe het grote, bekende idealisten verging zoals Albert Schweitzer, de Founding Fathers en onze Nederlandse Frederik van Eeden met zijn kolonie ‘Walden’. Hoe het nu verder moet met initiatieven, willen ze niet mislukken, wordt door beide zeer deskundige auteurs in een leesbare en instructieve vorm uit de doeken gedaan. Een geschikt kerstcadeau, dat instellingen aan hun medewerkers zouden kunnen geven. Vooral als ze in de consolidatiefase zijn vastgelopen.
Ferd van Koolwijk en Bob Pluijter, Nieuwe Idealist v/m, Veen B.V., Diemen, ISBN 9789085712817

Afscheid van Yvon ten Brummelhuis als bestuurder van Zonnehuizen


Mevrouw drs. Yvon J.M. ten Brummelhuis MSM heeft op 14 oktober 2009 als bestuurder van Zonnehuizen afscheid genomen. Dit gebeurde op de woon-werkgemeenschap Bronlaak in Oploo met een symposium over sociaalt
herapie.
De presentaties die bij dit symposium zijn gebruikt, zijn te vinden op de website van Zonnehuizen Volwassenen.

Achtereenvolgens kwamen aan het woord:

Arthur Modderkolk, voormalig Algemeen Secretaris van De Open Ankh en toezichthouder bij diverse maatschappelijke instellingen. Zijn thema was ‘Maatschappelijk ondernemen in antroposofisch perspectief’.

Joop Hoekman, hoofd Centrum voor Kennis- en Expertiseontwikkeling Zonnehuizen. Hij sprak over ‘Sociaaltherapie en vernieuwingen in de gehandicaptenzorg’.

Ten slotte presenteerde Henk Blenkers, stafmedewerker identiteitsontwikkeling Zonnehuizen, zien visie op emancipatie van de sociaaltherapie met ‘Gak, gak...waar ben je?

De tekst van de lezingen van Arthur Modderkolk en Joop Hoekman kunnen worden opgevraagd bij Geneviève Verberk (gverberk@zonnehuizen.nl), tel. (0485) 380 986.

BTW-heffing op CAM-geneeswijzen van de baan


Op haar website heeft patiëntenvereniging Antroposana op 3 november het nieuws bekend gemaakt dat complementaire behandelvormen (CAM: Complementary and Alternative Medicine) toch niet met 19% btw hoeven te worden belast. Dit probleem speelde al ruim een jaar. Antroposana schreef hierover:
De inspanningen van CAM-artsen en patiëntenverenigingen (laatstgenoemden georganiseerd in het Patiënten Platform Complementaire Geneeswijzen), die eind 2008 een petitie hebben aangeboden aan de leden van de commissies Financiën en VWS van de Tweede Kamer, hebben hun vruchten afgeworpen.

Ook een Kamerbrede steun voor de motie Vendrik uit 2007 leidde de afgelopen jaren tot veel politiek debat en meermalen uitstel van plannen om BTW te heffen op complementair uitgevoerde behandelingen.

Staatssecretaris de Jager en minister Klink zijn na gesprekken in het voorjaar 2009 met het CAM-veld tot de conclusie gekomen dat met een aantal algemene criteria ten aanzien van opleidings- en beroepskwalificaties een voldoende strak afgebakend kader mogelijk is. Hierbij geldt als uitgangspunt dat slechts zorg van voldoende kwaliteitsniveau (HBO-bachelor en nog enkele voorwaarden) voor de BTW-vrijstelling in aanmerking kan komen.

Een groot aantal antroposofische therapieën zijn daarmee ook vrijgesteld, omdat ze aan de voorwaarden voldoen.

De BTW-heffing zou aan de patiënt doorberekend worden, met als gevolg dat men met de aanvullende polis van de zorgverzekering eerder aan het maximumbedrag komt van het budget voor alternatieve behandeling. Dit zou vooral chronisch zieken treffen.

Het verlies voor de schatkist van € 65 miljoen wil de minister vereffenen door een hogere belasting op sigaretten in te voeren.

Voor de brief van Minster Klink en Staatssecretaris de Jager aan de Tweede Kamer klikt u hier: geen_btw_cam.pdf (PDF in nieuw venster).

Pleidooien voor antroposofica

Maar daarmee is al het leed nog niet gedaan. Wat nog altijd wel speelt, is het probleem dat specifiek antroposofische medicijnen niet geregistreerd kunnen worden. Ook dit is al een jarenlang slepende kwestie, waarvan getrouw verslag wordt gedaan op het gedeelte van de website van Antroposana over de zogenaamde antroposofica.

De genoemde ‘Named Patient-procedure’ houdt het volgende in: de Nederlandse wet voorziet in de mogelijkheid om in Nederland niet geregistreerde geneesmiddelen via verzoeken van artsen toch beschikbaar te krijgen. Het is de apotheek die het verzoek doorleidt aan de Inspectie en deze laatste geeft de apotheek wel of niet toestemming om het betreffende geneesmiddel in Nederland te importeren ten behoeve van de betreffende patiënt.

Op 28 september werd bericht over ‘De Bezwaarschriftencommissie als mediator’:
Op 22 september 2009 werden de twee partijen, Weleda en de Inspectie van de Volksgezondheid, door de Bezwaarschriftencommissie van het Ministerie van VWS gehoord inzake de ‘Named Patient-procedure’ voor het antroposofisch geneesmiddel Digestodoron.

Nadat in april de Inspectie van de Volksgezondheid het verzoek van Weleda om de ‘Named Patient-procedure’ in werking te stellen voor het antroposofisch geneesmiddel Digestodoron afgewezen had, diende Weleda een bezwaarschrift in. Er volgde een gesprek met de Inspectie en VWS waarna Weleda een aanvullend bezwaar indiende.

De Bezwaarschriftencommissie van VWS had beide partijen op 22 september uitgenodigd om ieders standpunten te vernemen, voordat zij een uitspraak doet.

De jurist van Weleda gaf een mondelinge toelichting op het gemaakte bezwaarschrift, waarna de Inspectie spreektijd kreeg voor verweer. Ook Antroposana en de artsenvereniging NVAA waren bij de behandeling aanwezig en werden door de Bezwaarschriftencommissie gehoord.

De Commissie adviseerde de beide partijen, ondanks eerdere pogingen, opnieuw met elkaar in gesprek te gaan en onderling tot een oplossing te komen. Dit gesprek vindt op 28 september 2009 plaats. Afhankelijk van dat resultaat zal de Bezwaarschriftencommissie vervolgens met een uitspraak komen. Mocht de uitspraak negatief zijn, dan kan Weleda beroep aantekenen bij de Rechtbank en vervolgens nog bij de Raad van State.

De Inspecteur van Volksgezondheid zal de uitspraak van de Bezwaarschriftencommissie over Digestodoron betrekken bij zijn besluit aangaande het tweede ingediende verzoek van Weleda voor de ‘Named Patient-regeling’ voor Iscador. Een uitspraak van de Inspectie over Iscador zal daarom langer op zich laten wachten.
Op 3 november volgde hierop het bericht ‘Mondeling pleidooi inzake de antroposofica’:
Op 2 november hebben de juristen van de beide partijen (Antroposana c.s.* en de Staat der Nederlanden**) een mondeling pleidooi gevoerd in het Hoger Beroep van de Bodemprocedure, inzake de antroposofica.

Antroposana c.s. vordert in Hoger Beroep de generieke mogelijkheid – eventueel in tijd begrensd – om de antroposofica op de Nederlandse markt te behouden totdat de Europese wetgever voor deze geneesmiddelen een passende registratievorm heeft ontwikkeld.

Antroposana is van mening dat voor de intentie daartoe er steeds duidelijker aanwijzingen zijn. De mogelijkheid die de Nederlandse overheid heeft tot een ‘gecontroleerd gedogen’ ligt volgens Antroposana in de Europese wetgeving zelf, namelijk door toepassing van de zogenaamde ‘Named Patiënt-regeling’.
Tijdens de zitting kregen beide partijen de gelegenheid de eigen pleitnota toe te lichten en vervolgens te reageren op het pleidooi van de tegenpartij.

Nu is het wachten op de uitspraak van de rechter, die op 15 december verwacht wordt.
* Tot ‘Antroposana c.s.’ behoren:
Antroposana, landelijke patiëntenvereniging antroposofische gezondheidszorg
Nederlandse Vereniging van Antroposofisch Artsen (NVAA)
Producenten Weleda Nederland N.V. en Wala Nederland N.V.

** Tot ‘Staat der Nederlanden’ behoren:
Ministerie van VWS
Ministerie van Justitie

Werk werkt bij de Raphaëlstichting


Op 27 oktober verstuurde de Raphaëlstichting haar fameuze jaarlijkse informatiebrochure naar ouders, belangstellenden en bevriende organisaties. Deze prachtig uitgevoerde publicaties, waarin het jaarverslag is verwerkt, zijn elke keer weer kunstwerken op zich. In de begeleidende brief schreef voorzitter van de Raad van Bestuur Marinus van der Meulen over het thema van 2009, ‘Werk werkt’:

Dat werk werkt, is voor onze cliënten dagelijks beleefbaar. Werken doe je samen: met elkaar maak je voor anderen een product of lever je een dienst, bijvoorbeeld als medewerker in een lunchroom of winkel. Werk draagt bij aan een gevoel van eigenwaarde en brengt structuur aan in je leven.

Doordat er gewerkt wordt met natuurlijke materialen en op een ambachtelijke wijze ontstaan er mooie en duurzame producten waar je trots op kunt zijn. En bovendien: werken is ook gewoon gezellig...

Ook binnen de organisatie wordt volop gewerkt. Zo treft u in deze brochure informatie over de stand van zaken, de ontwikkelingen die zich hebben voorgedaan en onze plannen voor de toekomst.

Op de website van de Raphaëlstichting is de brochure ‘Werk werkt’ ook te vinden. Klik hier om de brochure 2009 te downloaden. Daar staat verder:

De gedrukte versie van de brochures van de Raphaëlstichting zijn verkrijgbaar bij alle instellingen en bij het Centraal Bureau in Schoorl.

In de brochures staat informatie over de organisatie, de recente ontwikkelingen en de plannen voor de toekomst. Ook wordt aan de hand van een jaarthema een kleurrijk overzicht geboden van de activiteiten die in de verschillende instellingen worden ondernomen.

Buitenprojecten van de Raphaëlstichting

.
Nog meer nieuws vanuit de Raphaëlstichting. Op haar website houdt de Raphaëlstichting goed de actuele ontwikkelingen bij. Zo werd in september gemeld dat de Marsen de nieuwe zorgboerderij van de Raphaëlstichting is geworden:

Op 9 september 2009 werd een samenwerkingsovereenkomst getekend door wooncorporatie Wooncompagnie, Recreatieschap Het Twiske en de Raphaëlstichting. De samenwerking zal gaan leiden tot de ontwikkeling van recreatieboerderij De Marsen tot een zorgboerderij van de Raphaëlstichting. Op de boerderij zal aanvankelijk dagbesteding worden geboden aan langdurig werklozen. Over twee jaar wordt het project uitgebreid met woonvoorzieningen voor 18 mensen met een verstandelijke beperking. Breidablick neemt de zorgboerderij onder haar hoede.
Nieuwe bewoning voor eerste bewoners van Oosterheem

In oktober volgde het bericht dat zorgtuinderij Oosterheem van start is gegaan:

Op 1 oktober betrokken de eerste bewoners van Oosterheem hun nieuwe bewoning aan de Dorpsstraat in Broek op Langedijk. Zorgtuinderij Oosterheem is een woon-werkgemeenschap voor 12 mensen met een verstandelijke beperking. Aan het woonhuis grenzen twee medewerkersappartementen.

Oosterheem is een samenwerkingsproject tussen Scorlewald en Stichting Veldzorg. Veldzorg heeft direct aangrenzend aan het woonhuis een groot gebouw in eigendom. Scorlewald huurt in dit gebouw een ruimte die als werkplaats voor de tuin dient. Vanuit de werkplaats gaan de bewoners iedere dag met de schuit naar een van de eilanden in het natuurgebied Oosterdel om groenten te verbouwen of onderhoud te plegen. Een tweede werkgebied bestaat uit onderhoudswerkzaamheden in het natuurgebied Oosterdel. Dit gebied is ca. 80 hectare groot en bestaat uit tientallen eilandjes en zeer veel vaarten en sloten. Klik hier voor de folder.

Oosterheem, Dorpsstraat 96 B, 1721 BM Broek op Langedijk, tel. 0226 34 50 79.

De Raphaëlstichting heeft nog meer zogenaamde ‘Buitenprojecten’ onder haar hoede:

Croon en Bergh
Dijkgatshoeve
Woonhuis jongvolwassenen

Voor informatie over al deze projecten, inclusief Oosterheem, kunt u terecht bij Rob Hardewijn, tel. (072) 50 99 444, e-mail: r.hardewijn@raphaelstichting.nl.

Croon en Bergh: (geplande) start zomer 2010

Zorgkwekerij Croon en Bergh is een woon-werkgemeenschap waar acht mensen met een 24-uurs indicatie VG kunnen gaan wonen. In de boerderij is een woonkamer en keuken gerealiseerd voor een groep van zes bewoners. Daarnaast worden twee appartementen ingebouwd voor bewoners die zelfstandig willen wonen. Zij kunnen zich bijvoorbeeld tijdens de maaltijden aansluiten bij de woongroep, maar dit hoeft niet. Voor de boerderij staat een woonhuis en hierin zal een medewerkersgezin gaan wonen.

Croon en Bergh, Grote Sloot 91 in Burgerbrug. Klik hier voor de folder.

Dijkgatshoeve: (geplande) start zomer 2011

Zorgboerderij Dijkgatshoeve is een woon-werkgemeenschap waar 16 mensen met een 24-uurs indicatie VG kunnen gaan wonen. Daarnaast worden er negen appartementen gebouwd voor mensen die zich met deze gemeenschap willen verbinden, vanuit bijvoorbeeld eenzaamheidsproblematiek, of reïntegratietrajecten of anderzins. Verder wordt er een woonhuis voor een medewerkersgezin gebouwd en woonruimte voor de toekomstige boer.

Deze zorgboerderij is een samenwerkingproject van Scorlewald met Staatsbosbeheer en de woningbouwvereniging Wooncompagnie. Er ligt op deze plek een onderhouds- en beheer opgave voor een gebied van ruim 80 hectare.

Dijkgatshoeve, Noorderdijkweg 24a in Wieringerwerf. Klik hier voor de folder.

Woonhuis voor jongvolwassenen: (geplande) start winter 2010

Op vraag en in samenwerking met een drietal ouders van wie hun kind op dit moment nog op de Appelboom zit, is er op Scorlewald het initiatief ontstaan een woonhuis voor 12 jongvolwassenen met een 24-uurs VG indicatie te gaan ontwikkelen. Er is een architect aangetrokken die de opdracht heeft gekregen een woonhuis in de dorpsgemeenschap Scorlewald in Schoorl zo aan te passen, dat de wensen van de toekomstige bewoners er in gerealiseerd kunnen worden.

Woonhuis voor jongvolwassenen, Valkenlaan 14 in Schoorl.

Nieuw boek met uitgebreide informatie over uitwendige therapieën

.
Van Ina Emous-van der Kooij, Sonja van Hees, Katie Willink-Maendel en Mirjam Zonneveld is ‘Uitwendige therapieën’ verschenen. Dit boek geeft concrete richtlijnen voor het uitvoeren van de verschillende uitwendige therapieën in de vorm van wikkels, kompressen en baden.

Uitwendige therapieën hebben tot doel de eigen herstelkrachten van de patiënt te ondersteunen en te versterken. Aan de huid wordt een applicatie of bad aangeboden. De huid werkt hier als zintuigorgaan. De uitwendige therapie dankt zijn werkzaamheid aan het vermogen van de huid om waar te nemen.

Naast het praktische deel biedt dit boek interessante achtergronden over het drieledig en vierledig mensbeeld, de zeven levensprocessen, de huid en het ritme. Van even groot belang zijn de bijdragen over verdere (zelf)scholing van verpleegkundigen, verzorgenden en mantelzorgers.

In de Nederlandse gezondheidszorg vind je deze uitwendige therapieën in de eerstelijnszorg, in de zorg voor zieken thuis, heilpedagogische instituten, verzorgingshuizen, verpleeghuizen, ziekenhuizen, verslavingszorg, psychiatrie en hospices. Daar waar in deze situaties genezing niet mogelijk is, kun je bij pijn en ongemak de kwaliteit van leven verbeteren. Door de grote toegankelijkheid kan iedereen met de inhoud van dit praktische boek aan de slag.

Meer gegevens over dit boek zijn te vinden op de website van Uitgeverij Christofoor. Daar is een speciale pagina ingericht, waarop een aantal bladzijden van het boek zijn te bekijken: inkijkexemplaar met voorbeeldpagina’s. Met behulp van de pijlen onderaan de bladzijden kunt u er doorheen bladeren.

Maar er is ook extra patiënteninformatie te vinden, namelijk over:
Arnica-applicatie bij kneuzingen
Buikapplicatie met kamille-exctract
Buikapplicatie met kamilleolie
Citroen-applicatie bij koorts
Duizendblad-applicatie
Tijmolie-borstapplicatie
Uienapplicatie op het oor
Voedingsbad

Deze patiënteninformatie is bijzonder praktisch en kunt u bekijken op uw scherm en printen.

Verder staat er ook over Stichting Plegan Opleidingen deze informatie:

Stichting Plegan Opleidingen verzorgt cursussen en opleidingen vanuit de antroposofie op het gebied van verpleging en verzorging. Als u dus meer wilt leren over de werkzaamheid, achtergronden en praktische toepassingen van uitwendige therapieën zoals die in dit boek beschreven staan, dan kunt u contact opnemen met deze stichting: www.plegan.nl.

Drie interviews met antroposofische medici

.
Begin november verscheen Nieuwsbrief nr. 20 van najaar 2009 van de Rudolf Steiner Vertalingen. Ook dit is een bijzonder kleurrijke uitgave, met een staalkaart van de in het Nederlands vertaalde boeken van Rudolf Steiner, die zijn uitgekomen of nog zullen verschijnen.
Onder de dit jaar verschenen boeken is ook ‘Grondslagen voor een verruiming van de geneeskunde volgens geesteswetenschappelijke inzichten’, het laatste boek dat Rudolf Steiner schreef, samen met de Nederlandse arts Ita Wegman. Het prachtige omslag werd gemaakt door Benno Sloots, het verhelderende nawoord verzorgde Christa van Tellingen, terwijl de Nederlandse redactie van het boek in handen was van Roel Munniks.
In de Nieuwsbrief nr. 20 staan drie korte interviews door De Digitale Verbreding-redacteur Michel Gastkemper. Hierin vertellen drie antroposofische medici hoe zij met de inhoud van dit boek omgaan. Dit zijn Paul Schmitz, specialist Ouderengeneeskunde in het Leendert Meeshuis in Bilthoven en verslavingsarts op De Dam (Dubbele Diagnose afdeling van de Lievegoed Zorggroep), Johanna Priester, huisarts in Therapeuticum Helianth in Rotterdam, en Marieke Krans, somatisch arts in de Bernard Lievegoed Kliniek (psychiatrie) in Bilthoven.
Zo zegt de laatste over het boek onder meer:
‘Ik heb Christa van Tellingen een keer horen spreken over dit boek. Zij wist de casuïstiek in dit boek, de voorbeelden die daar worden gegeven, te verbinden met de ontwikkelingsstadia van de mensheid en ook van de aarde zelf. Dan ben ik één en al oor en vol bewondering voor hoe zij dat doet. Zover ben ik nog lang niet, om die gedachten zelfstandig te denken en uit mezelf die verbindingen te maken.

Ita Wegman, de co-auteur van dit boek, is iemand die voor mij als arts heel dichtbij is. Veel dichterbij dan Rudolf Steiner. Omdat zij dit samen hebben geschreven, is dit voor mij ook een heel ander boek dan alle andere van Rudolf Steiner.’
De Nieuwsbrief is meegestuurd met de novemberuitgave van Motief, maandblad voor antroposofie nr. 134, en zal als pdf-download ook beschikbaar worden gesteld op de website van de Rudolf Steiner Vertalingen.

Nieuwe vijfde herziene druk ‘Ontwikkelingsstoornissen bij kinderen’


Het in 1999 bij Uitgeverij Van Gorcum in Assen uitgekomen boek ‘Ontwikkelingsstoornissen bij kinderen’ (destijds ter gelegenheid van 75 jaar heilpedagogie) blijkt een onwaarschijnlijk succes. Tien jaar later is al de vijfde herziene druk verschenen!
In deze opnieuw herziene en uitgebreide uitgave van ‘Ontwikkelingsstoornissen bij kinderen. Medisch-pedagogische begleiding en behandeling’ worden ontwikkelingsproblemen vanuit een geïntegreerde medische, orthopedagogische en psychologische hoek benaderd. De auteurs, acht orthopedagogen/psychologen, zes artsen en een onderzoeker, zijn afkomstig uit de praktijk van een door de antroposofische menskunde geïnspireerde zorg aan kinderen. De inhoud is gebaseerd op een spirituele menskunde die een belangrijke waarde kan toevoegen aan de verstandelijk gehandicaptenzorg en de kinder- en jeugdpsychiatrie.
De 5e druk van “Ontwikkelingsstoornissen bij kinderen” is ten opzichte van de 4e druk uitgebreid met twee hoofdstukken, één over onderzoek naar kwaliteit van zorg en één over epilepsie; de andere hoofdstukken zijn aangepast en deels herschreven. Na een beschrijving van de kinderlijke ontwikkeling en ontwikkelingsopgaven waar ieder kind mee te maken krijgt, volgen methodische aspecten van de diagnostiek en van de begeleiding en behandeling. In dit tweede deel is nu ook een diagnostisch instrument opgenomen. In het derde en meest omvangrijke deel komen specifieke ontwikkelingsproblemen en -stoornissen aan de orde.

In de afgelopen jaren heeft “Ontwikkelingsstoornissen bij kinderen” zijn weg gevonden naar hulpverleners in de zorg voor kinderen met ontwikkelingsproblemen en -stoornissen. Het wordt als leerboek gebruikt in therapeutische en pedagogische opleidingen in de gezondheidszorg. Ook de 5e druk is van belang voor leerkrachten en voor studenten van pedagogische academies. Primair is de uitgave echter nog steeds bedoeld voor werkers in medische en agogische beroepen in de zorg.

M.H. Niemeijer, M. Gastkemper (red.), Ontwikkelingsstoornissen bij kinderen. Medisch-pedagogische begleiding en behandeling. 5e herziene druk. 2009. 284 p. d 36,50 - ISBN 978 90 232 4555 1

Deel 1 Algemeen
1 Schets van de kinderlijke ontwikkeling – Truida de Raaf
2 Het kleine kind – Edmond Schoorel
3 Het schoolkind – Christie Amons-Lievegoed
4 De adolescentie – Ad Dekkers en Henriette Dekkers-Appel

Deel 2 Methodiek
5 Diagnostiek – Martin Niemeijer
6 Constitutiebeelden – Martin Niemeijer
7 Begeleiding en behandeling – Martin Niemeijer
8 Kwaliteit van zorg, de weg van plan naar effect – Joop Hoekman en Martin Niemeijer

Deel 3 Specifiek
9 Psychische gezondheid en verstandelijke beperking – Truida de Raaf
10 Lichamelijke ontwikkelingsproblematiek – Aart van der Stel
11 Hechting – Marijke Bijloo
12 Leren en problemen met leren – Louise Berkhout
13 Autisme spectrumstoornissen – Marijke Bijloo
14 Aandachtstekort en hyperactiviteit, ADHD – Thea Giesen
15 Kindermishandeling – Hedy van Loon
16 Genetische en andere syndromen – Marga Hogenboom
17 Ernstige meervoudige beperkingen – Astrid van Zon en Martin Niemeijer
18 Epilepsie – Frans Kamps

Antroposofische (en complementaire) zorg


‘Verbinding’

Op 19 oktober vond de presentatie plaats van het boek De kunst van het zorgen (uitgeverij Garant, Antwerpen) van Karen Wuertz, begeleid door Hans Reinders van de Bernard Lievegoed Leerstoel aan de VU. Het boek laat met voorbeelden zien hoe begrippen als verbinding, wederkerigheid, lotsverbondenheid e.d. in de praktijk vormgegeven worden. Het onderzoek dat aan de studie ten grondslag ligt, is uitgevoerd in een woonhuis van Orion, een Camphill gemeenschap in Rotterdam. In de studie worden het bijzondere karakter van antroposofische zorgverlening en de waarde hiervan voor het voetlicht geplaatst.

Het antroposofisch therapeuticum kan extra subsidie verwerven

Per 2010 wil de minister van VWS de zorg voor diabetes, COPD, hartfalen en hart- en vaatziekten anders gaan bekostigen. Zorgverleners moeten daarop anticiperen. Voor het ZonMw-programma OP ÉÉN LIJN bracht het NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg) in kaart wat er al is aan samenwerkingsvormen en -verbanden. Huisartsen, fysiotherapeuten, andere eerstelijns zorgverleners en eerstelijnsorganisaties kunnen bij ZonMw subsidie aanvragen voor samenwerkingsprojecten. NIVEL-afdelingshoofd Dinny de Bakker: ‘Er is een enorme variëteit aan organisatorische samenwerkingsvormen in de eerste lijn. Geen gezondheidscentrum is hetzelfde. In het ene werken veel meer verschillende soorten hulpverleners dan in het andere.’ Kansen te over dus bij De Bakker.

Huisarts en homeopathie

Het overgrote deel van de huisartsen laat homeopathische middelen voor wat het is; vorig jaar schreef 16,9 procent van de artsen en behandelaars iets homeopathisch voor, terwijl twee decennia eerder veertig procent geregeld een alternatief recept uitschreef, dit blijkens een representatief onderzoek onder huisartsen en homeopathische behandelaars in de provincie Utrecht. Het onderzoeksartikel is geschreven door leden van stichting Skepsis, die alternatieve geneeswijzen aan kritisch onderzoek onderwerpt. Zij concluderen dat huisartsen eind jaren tachtig veel positiever tegenover homeopathie stonden dan vandaag de dag.

Homeopathische middelen worden in ruim de helft van de gevallen voorgeschreven op initiatief van de patiënt. Driekwart van zowel homeopathische als ‘gewone’ artsen vindt het niet belangrijk dat de patiënt hun visie op homeopathie kent. ‘Gewone’ en homeopathische huisartsen verschillen aanzienlijk van inzicht als het gaat om de vraag hoe geschikt ze een homeopathisch middel vinden bij verschillende klachten. Het verschil van inzicht is het grootst bij allergieën, maag-darmklachten, infectieziektes, hoge bloeddruk, ADHD, auto-immuunziekten en autisme.

Bewezen: Lichaam is instrument van de ziel

Mensen met pijnklachten voelen vaak al minder pijn zodra ze denken dat er iets aan hun kwaal gedaan wordt. Duitse onderzoekers hebben nu ontdekt dat ook het ruggenmerg bij dit placebo-effect betrokken is. Proefpersonen kregen een placebo, terwijl ze dachten dat het een pijnstiller was. Toch voelden ze minder pijn na een stevige pijnprikkel. Dat was niet louter een subjectieve ervaring. De activiteit in de zogeheten ‘dorsale hoorn’ van het ruggenmerg, die pijnprikkels naar de hersenen voert, was meetbaar minder, schreven de onderzoekers vrijdag in het wetenschappelijk tijdschrift Science.

Eerder bleek al dat bij het placebo-effect in de hersenen endorfinen, lichaamseigen pijnstillers, vrijkomen. Dat sluit echter niet uit dat ook de geleiding van pijnprikkels door het ruggenmerg verandert. Het is nog niet duidelijk welke de gevolgen zijn van deze inzichten voor homeopathische en antroposofische medicijnen, die door tegenstanders vaak als ‘placebo’ worden aangemerkt.

Algemeen nieuws

.
Nieuwe eed voor verzorgenden en verpleegkundigen

De beroepsvereniging Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN) heeft een nieuwe eed opgesteld, die verpleegkundigen en verzorgenden uitspreken aan het einde van hun opleiding. In de nieuwe eed of gelofte staat dat de professional het beroep op een verantwoorde en betrouwbare wijze zal uitoefenen. Dit belooft de zorgverlener te doen volgens enkele normen en waarden. Bijvoorbeeld het goed verzorgen van de zorgvrager, het lijden verlichten en helpen om de best mogelijke kwaliteit van leven te realiseren. Of door zich in te zetten voor de bevordering van de volksgezondheid en het welzijn van de samenleving.

Zorgpremie maandelijks bijna tien euro duurder

Gezinnen moeten er rekening mee houden dat de zorgpremie volgend jaar honderd euro hoger uitvalt dan dit jaar. Zorgverzekeraars verhogen de basispremie met gemiddeld drie procent en de premies voor aanvullende verzekeringen met zes procent. Dat meldt de website verzekeringssite.nl.
De extra stijging is mede veroorzaakt door de recente, onverwachte verhoging van de solvabiliteitseisen van de zorgverzekeraars.

Half miljoen Nederlanders steunen apothekers

Meer dan een half miljoen Nederlanders hebben steun betuigd aan de protestactie van apothekers tegen bezuinigingen. De apothekers hadden de actie ‘Ik geef om zorg’ op touw gezet omdat ze zich verzetten tegen maatregelen van minister Klink en enkele verzekeraars. Zo worden alleen nog de goedkoopste medicijnen vergoed. De apothekers zeggen dat ze in financiële problemen komen. De tweede week van oktober stonden ze in speciale T-shirts in hun zaak en deelden folders uit aan klanten. Meer dan 500.000 mensen zetten hun handtekening op een speciaal medicijnzakje, bestemd voor de minister. De argumenten leverden de patiënten er niet bij.

IGZ en VWS willen regels medicijnreclame verscherpen

Het onderscheid tussen onafhankelijke informatie over gezondheid en reclame voor geneesmiddelen kan duidelijker worden. Volgens minister Klink zijn de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en de stichting Code Geneesmiddelenreclame (CGR) al bezig te kijken of de regels scherper moeten, in reactie op een oproep van de Consumentenbond om zogeheten symptoomreclame te verbieden. De consumentenbond verzamelde bijna 20.000 handtekeningen tegen spotjes, waarin de fabrikanten van geneesmiddelen informatie geven over allerlei kwalen. De bedoeling is de consument naar de huisarts te krijgen, die dan medicijnen gaat voorschrijven. De farmaceuten proberen op deze manier hun producten aan de man te brengen, omdat reclame voor geneesmiddelen verboden is.

De farmaceutische industrie en medici zijn nog steeds te veel met elkaar verweven. Zo hebben de pillenfabrikanten nog ste
eds nauwe banden met medici en wetenschappers die de richtlijnen vaststelden die dokters gebruiken bij het voorschrijven van medicijnen. Dit blijkt uit onderzoek van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ).

De inspectie onderzocht zes werkgroepen die richtlijnen ontwikkelen. Volgens de inspectie komt het voor dat de farmaceutische industrie aan ziekenhuizen geneesmiddelen in eerste instantie goedkoop aanbiedt om er voor te zorgen dat het geneesmiddel ‘in de markt’ wordt gezet en blijft. Hiermee is niet gegarandeerd dat patiënten het best passende medicijn krijgen. Als patiënten later het ziekenhuis verlaten, bestaat de kans dat het medicijn automatisch ook door huisartsen wordt voorgeschreven.
Inmiddels heeft minister Klink aangekondigd met wetgeving op deze punten te komen.

Proefdieren zinloos gefokt en gedood

In Nederland zijn vorig jaar 450.000 proefdieren zinloos gefokt en gedood. Ze waren gefokt voor de proefdierindustrie maar bleken overbodig te zijn, bijvoorbeeld omdat ze van het verkeerde geslacht waren.
Afgezien van het dierenleed, kost deze praktijk de proefdierindustrie minstens twee miljoen euro per jaar. De Vereniging Proefdiervrij wil dat het geld wordt geïnvesteerd in de ontwikkeling van proefdiervrije technieken.

‘Zwarte lijst’ medici op internet

Vanaf 20 oktober kan iedereen op internet nagaan welke zorgverleners geschorst zijn of uit hun beroep zijn gezet na een uitspraak van de tuchtrechter. Deze ‘zwarte lijst’ van zorgverleners is te bekijken op www.ribiz.nl en verschijnt binnenkort ook op www.kiesbeter.nl. Er is door toedoen van de lijst al een leraar ontslagen om zijn eerder seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Artsen met beroepsverbod blijven werken

Van de dertig artsen en psychologen die een beroepsverbod hebben gekregen, zijn er acht nog steeds actief in hun vakgebied. Ze werken in het alternatieve circuit. In 2011 is een wet voorzien die ook alternatieve genezers onder toezicht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg plaatst. Als er misstanden worden geconstateerd, heeft de inspectie dan de bevoegdheid een praktijk te sluiten. Een woordvoerster van de minister benadrukt dat het daarmee nog steeds niet verboden is voor geschorste medici om als alternatief genezer aan de slag te gaan. ‘Er vindt geen registratie vooraf plaats. Pas als er meerdere klachten binnenkomen en de misstanden voldoende zijn bewezen, zal de inspectie ingrijpen.’
 
Site Meter