Welke vaardigheden en innovaties moeten ontwikkeld worden? Praktijkonderzoek in de antroposofische gezondheidszorg 2009

.

Over de inhoud van het symposium heeft het Lectoraat Antroposofische Gezondheidszorg de volgende tekst geschreven:

Welke vaardigheden en innovaties moeten ontwikkeld worden? Praktijkonderzoek in de antroposofische gezondheidszorg 2009

In de wisselwerking tussen de patiënt (klantvraag), de behandelaar (zorgaanbieder), en de maatschappelijke partijen (overheid, zorgverzekeraars, etcetera) ontwikkelt zich de inhoud en vorm van de gezondheidszorg. Eén van de actuele ontwikkelingen die naar verwachting in toenemende mate de inhoud en vorm van de gezondheidszorg fundamenteel beïnvloedt en nog verder zal gaan beïnvloeden is de opkomst van de individugeoriënteerde zorg. En dat betreft alle beroepsgroepen en organisaties in de gezondheidszorg.

Zo is al enkele jaren geleden binnen het overheidsbeleid de overgang van aanbodgestuurde naar vraaggestuurde zorg ingezet. De cliënten koepel NPCF heeft recent een ‘zeven-rechten plan’* opgesteld, waarbinnen onder meer het recht op keuzevrijheid van therapieën opgeëist wordt. Inmiddels is het kabinet akkoord gegaan met de nieuwe Wet Cliënt en Kwaliteit, waarmee de patiënt een sterkere positie ten opzichte van de zorgaanbieder krijgt. In de praktijk neemt de patiënt in toenemende mate de rol op zich van de competente patiënt die zelf wil sturen in zijn begeleidings- of therapieproces. Hij gebruikt hierbij de hulpverlening actief als deel van zijn oplossingsstrategie. De hulpverlener levert een bijdrage op maat aan dit proces van de patiënt.

De reactie van de zorgaanbieders op deze oriëntatie op de individuele patiënt zien we onder meer in het toenemende gebruik van termen als mensgerichte zorg (Stichting Planetree Nederland), ‘hostmanship’ (dienstverlening vanuit het perspectief van de klant), en ‘magneetziekenhuizen’ (onder meer: zorg die afgestemd is op de unieke behoeften van de cliënt) binnen het beleid van zorginstellingen.

Tenslotte zien we ook dat er in de wetenschap steeds meer aandacht voor het thema is. In The Lancet werd recent een reeks publicaties gewijd aan de vraag hoe de resultaten van groepsgericht onderzoek toegepast kunnen worden voor het individu. De term ‘Personalized Medicine’ levert al 148.000.000 hits op Google op. Binnen deze benadering wordt gestreefd naar een individualisering van therapieën op basis van genotypische en fenotypische informatie, om al doende tot een hogere effectiviteit van verschillende behandelingen te komen. En in Duitsland zien wij, na de ontwikkeling van richtlijnen en protocollen in het kader van Evidence Based Medicine, de ‘Individualmedizin’ als volgende stap in de ontwikkeling van de gezondheidszorg optreden.

Vanuit diverse wetenschapsgebieden als bijvoorbeeld de systeembiologie, waarin de complexiteit van bijvoorbeeld het menselijke organisme centraal wordt gesteld, wordt gezocht naar individugeoriënteerde diagnostiek en behandeling, in gevallen waar de groepsgerichte aanpak tekort schiet. In het psychotherapieonderzoek wordt internationaal veel aandacht besteed aan het ontwikkelen van monitoringsinstrumenten voor het monitoren van ‘individual patient progress’. Zorgverzekeraars hanteren toenemend formules waarin de klantwaardering voor zorgaanbod centraal staat.

In dit symposium staan drie vragen centraal:
1. Welke professionele vaardigheden moeten hedendaagse en toekomstige gezondheidszorgwerkers en welke gezondheidszorginnovaties moeten zorgaanbieders en zorgverzekeraars ontwikkelen om professioneel, dat wil zeggen methodisch, effectief en met kwaliteit, (ook) individugeoriënteerd te kunnen behandelen en begeleiden?
2. Wat is de bijdrage van de antroposofische gezondheidszorg aan de ontwikkeling van een professionele individugeoriënteerde gezondheidszorg?
3. Wat is de stand van zaken in het praktijkonderzoek in de antroposofische gezondheidszorg in Nederland?

* (1) Recht op bereikbare en beschikbare zorg, (2) recht op keuze en keuze-informatie, (3) het recht op kwaliteit en veiligheid, (4) het recht op informatie, toestemming, dossiervorming en privacy, (5) het recht op afstemming tussen zorgverleners, (6) het recht op een effectieve laagdrempelige klacht- en geschillenbeslechting, en (7) het recht op medezeggenschap en goed bestuur.