Column: "Cowboys in de zorg"

Er is een brief van Klink en Bussemaker naar de Tweede Kamer over de commercialisering in de zorg, die besproken wordt in NRC/Handelsblad van 9 juli: “Kabinet maakt einde aan cowboys in de zorg”.
Eindelijk, zo wordt gesuggereerd, is de minister teruggekeerd op zijn schreden en roept nu de commercialisering een halt toe. In de eerste plaats heeft men niet door of hier Klink dan wel Bussemaker spreekt (zie NRC/Handelsblad van 17-8 in een artikel van twee hoogleraren). In de tweede plaats merkt men niet op, dat de zwarte piet van de bezuinigingen handig bij de (vermeende) cowboys wordt gelegd, zodat er tenminste zondebokken zijn die publiekelijk kunnen worden gelyncht.

Wat toch is het geval? De gehele zorg wordt overspoeld met de ene bezuinigingsgolf na de andere. Dit wordt door Den Haag geregisseerd als ware de gezondheidszorg een totalitair, bijna communistisch systeem, dat je van bovenaf kan aansturen. Om deze onheuse gang van zaken, die volstrekt uit de tijd is, te verbloemen, worden er commercialiseringplannen gelanceerd. Net of er veel te verdelen valt en of er vette winsten te boeken zijn. In werkelijkheid worden geen overschotten, maar tekorten verdeeld, of, zoals men het wel in Den Haag noemt, “verschmerzt”.
Het commerciële model wordt ingezet om de zorg zich intern uit te laten dunnen door concurrentie, zodat de bezuinigingstaakstelling die minister Klink heeft aanvaard, ook daadwerkelijk gerealiseerd kan worden zonder dat de bewindsman of –vrouw uitspraken of oordelen over zorginhouden hoeft te doen. Zo blijft hij/zij in de luwte, en laat hij het slagveld zelf zijn werk doen. De overheid denkt op deze manier geen waarden te hoeven kiezen of te verwerpen.

Daarom is het commercialiseringverhaal innerlijk tegenstrijdig en daardoor vals. Het gaat er alleen om, van de pijn van het geldtekort af te zijn, en het dure zorgvolk zichzelf te laten saneren, happend naar de wortel van rijkdom en winstdeling , maar stikkend in het ene tekort na het andere.
Geeft de brief van bewindslieden naar de Tweede Kamer soulaas? Het is heel gemakkelijk om de indruk te wekken dat de tekorten in de zorg alleen zouden ontstaan door de miskleunen bij de ‘corporate governance’. En dat de kwaliteit de overheid wel degelijk aan het hart zou gaan.
Net te doen of nu niet het economische maar de zorginhoud aan bod gaat komen, is echter een gotspe. Kwaliteit kan niet gediend worden met kortingen alleen. Als de overheid werkelijk begaan was met de inhoud van de zorg, had men geen lumpsum van 3,2 miljard aan bezuinigingen geaccepteerd, maar had men pal gestaan voor de gedetailleerde en gespecificeerde kwaliteit.
Politieke partijen die strijden voor of tegen de commercialisering, doen dat alleen om het eigen politieke vaandel rechts of links te laten wapperen, bij gebrek aan eigen visie en inhoud.

Het gevecht tussen wat ‘rechts’ en wat ‘links’ heet over de commercialisering van de gezondheidszorg, dient alleen het volksvermaak. Zo iets als de stierengevechten waarbij het voor de stier altijd verkeerd afloopt. De echte cowboys zitten in Den Haag.

Huib van den Doel