Algemeen instellingen

NZa: uitvoering AWBZ door zorgkantoren voldoende tot goed

De NZa (de Nederlandse Zorgautoriteit, opvolger van het COTG) heeft in het rapport Uitvoering AWBZ 2008 de zorgkantoren een beoordeling van (ruim) voldoende tot goed gegeven. Zorgkantoren zijn er in geslaagd om hun cliëntgerichtheid te verbeteren. De informatievoorziening aan cliënten is op een hoger niveau gekomen. De zorgkantoren betrekken cliëntenorganisaties op een goede manier bij het inkoopbeleid. Daarnaast dragen zorgkantoren bij aan het kwaliteitsbeleid en de kwaliteitsverbetering bij zorgaanbieders, aldus het NZa-rapport.

Nieuw toverwoord bij vastgoed in de zorg: impairment

Vroeger werden bij bouw de kosten afgeschreven in een groot aantal jaren (40 à 50) op basis van de geïnvesteerde kosten (de zgn. historische kostprijs). Deze afschrijvingskosten werden in de tarieven verwerkt. Nu gaat het allemaal – in fasen – anders worden. Er moet niet meer op historische kostprijs worden afgeschreven, maar op vervangingswaarde. Deze is veelal veel hoger, met als gevolg dat de exploitatie van instellingen zwaarder wordt belast. Maar het heeft ook een voordeel: de waarde van het onroerend goed kan er veel hoger uit komen te zien, met als gevolg: toename van de kredietwaardigheid. Deze dualiteit leidt tot het begrip ‘impairment’. Tot voor kort hadden veel antroposofische instellingen daar nog nooit van gehoord. Ook voor de accountants was het allemaal nieuw. Thans eisen banken herwaardering van het vastgoed, om de kredietwaardigheid beter te kunnen meten. Rond de kapitaallasten, die voortaan grotendeels voor risico van ziekenhuizen moeten komen, is er veel onduidelijkheid. De Nederlandse Zorgautoriteit berekent momenteel hoeveel ziekenhuizen op hun boekwaarde moeten afschrijven door de afschaffing van het genoemde bouwregime. Onduidelijk is hoeveel compensatie het ministerie hiervoor biedt.

Code voor bestuur en toezicht zorgorganisaties

Extravagante salarissen van bestuurders en onverantwoordelijk toezicht op zorgorganisaties moeten tot het verleden behoren. Brancheorganisaties in de zorg ActiZ, GGZ Nederland, NVZ en VGN hebben zich verbonden aan een vernieuwde Zorgbrede Governancecode. Nadat de werkgevers van de bestuurders (de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders NVTZ) al zo’n code tot in de details in juni 2009 hebben vastgesteld, willen de organisaties van de bestuurders deze de wind uit de zeilen nemen door zelf een globale code vast te stellen waar ze meer kanten mee uit kunnen, omdat alleen in generieke termen te hoge topsalarissen en bonussen worden ingeperkt.

De zgn. Zorgbrede Governancecode 2010 wordt op 1 januari 2010 van kracht en vervangt de bestaande code die uit 2006 stamt. De nieuwe code geldt als lidmaatschapseis voor de leden van brancheorganisaties ActiZ (verpleging en verzorging), GGZ Nederland, NVZ (vereniging van ziekenhuizen) en VGN (gehandicaptenzorg). De nieuwe code regelt ook dat verbonden rechtspersonen, zoals dochter-bv’s, onder de afspraken vallen. Verder worden aan de raden van bestuur en toezicht meer deskundigheidseisen gesteld. Ten minste één lid van de Raad van Toezicht moet voor de zorgorganisatie relevante kennis en ervaring in de zorg hebben.

Het aantal bestuurlijke en/of toezichthoudende functies van de leden van de Raad van Toezicht wordt in de code beperkt – hoewel niet per se in aantal – als waarborg voor een goede taakvervulling van het raadslid.

De Governancecode maakt verder de introductie van risicodragend kapitaal ‘binnen de grenzen van de zorgorganisatie als maatschappelijke onderneming’ mogelijk. ‘Vreemd kapitaal en winstuitkeringen kunnen op basis van deze code als middel worden gebruikt.’ De brancheorganisaties zijn van mening dat ze een volwaardig alternatief hebben neergezet voor de voorgenomen wetgeving voor de rechtsvorm van de maatschappelijke onderneming, en proberen daarmee ook de overheid een slag voor te zijn.

Vergoeding bij ontslag krijgt maximumgrens

Bestuurders bij de overheid en in de semipublieke sector krijgen voortaan bij ontslag maximaal één jaarsalaris als vergoeding. Het kabinet heeft recent ingestemd met een voorstel daartoe van minister Ter Horst (Binnenlandse Zaken). Het gaat onder andere om directeuren van scholen, ziekenhuizen en woningcorporaties. Volgens een woordvoerder van Ter Horst geldt de maximering van de ontslagvergoeding voor alle bestuurders bij de (semi)overheid. Er wordt niet naar de hoogte van het salaris gekeken.

Veel zorgaanbieders voldoen niet aan solvabiliteitseis

Uitgaande van een solvabiliteitseis van 15 procent blijkt dat in totaal 359 van de 821 zorgaanbieders niet voldoen aan dit criterium (44%). Opvallend is het aantal algemene ziekenhuizen dat hieraan niet voldoet.

Klink en Bos oneens over ziekenhuiszorg

In het kabinet is meningsverschil over besparingen op de ziekenhuiszorg. Minister Klink (Volksgezondheid) staat lijnrecht tegenover vicepremier Bos. De CDA-bewindsman wil vaart maken met marktwerking om de snel groeiende kosten van de zorg te drukken, maar de PvdA-minister van Financiën en ook de PvdA-fractie trappen op de rem. Recent voerden Klink en Bos achter de schermen overleg over het gevoelige, ideologisch geladen dossier. Aanvankelijk stond het agendapunt op de agenda van de ministerraad, maar het is er weer afgevoerd.

Met de door Bos voorgestane uitbreiding van de marktwerking wil de bewindsman de vaste budgetten voor ziekenhuizen afschaffen en overstappen op prestatiebeloning: ziekenhuizen gaan de kosten van de behandelingen declareren. Ze krijgen van de verzekeraars dus loon naar werken. Klink verwacht vele honderden miljoenen kosten te besparen en de kwaliteit te verbeteren. Bos plaatst vraagtekens bij die kostenbesparing.

Ook de ziekenhuizen en de PvdA lopen te hoop tegen de minister. Op het recente PvdA-congres toonde de achterban van de partij onlangs grote weerstand tegen de voortschrijdende marktwerking, met name in de zorg. Ingewijden melden dat de spanningen tussen Klink en minister Bos (Financiën, PvdA) flink zijn opgelopen. Bos wil Klink afremmen.

De Tweede Kamer wacht op een kabinetsreactie op het advies van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Klink zou het advies willen overnemen om het declaratiesysteem in 2011 aanzienlijk te vereenvoudigen, de vrije prijzen tot 50 procent van de ziekenhuiszorg uit te breiden en de ziekenhuisomzet aan een maximum te verbinden. Daarmee zou het Rijk een sterke groei van het aantal behandelingen kunnen tegengaan. De ziekenhuizen zijn tegen zo’n maximum.

De medisch specialisten hebben het gehad met de minister

Medisch specialisten zijn woedend op minister Klink (Volksgezondheid, CDA) na zijn recente besluit om nog eens 137 miljoen extra te bezuinigen op de medisch-specialistische zorg. Dit bedrag komt boven op de korting van 375 miljoen euro die Klink de beroepsgroep eerder oplegde. De Orde van Medisch Specialisten heeft al formele stappen genomen om dit bij de rechter aan te vechten en wil eveneens een juridisch oordeel over de extra korting. De rechtszaak dient op 15 januari 2010.